Kim naprawdę jest dzisiejszy rolnik?
Współczesny rolnik to nie tylko pracownik fizyczny, ale też menedżer i księgowy. Prowadząc gospodarstwo rolne, kieruje w praktyceprzedsiębiorstwem. Coraz częściej chcąc mieć dobrze prosperującą „firmę” musi łączyć wiedzę merytoryczną dotyczącą aspektów związanych z produkcją roślinną i zwierzęcą z biznesowym instynktem.
Zainteresowanie rolnictwem rośnie
Mimo złożonej specyfiki funkcjonowania na rynku rolnym, w ostatnich latach coraz częściej o własną rolę zabiegają nie tylko osoby pochodzące z rodzin, gdzie z pokolenia na pokolenie przekazywane są grunty pod uprawę. Obserwuje się wzrost zainteresowania posiadaniem własnej działki rolnej, u osób, które nie miały wcześniej do czynienia z prowadzeniem gospodarstwa rolnego i nie posiadają niezbędnych uprawnień i kwalifikacji.
Kto zgodnie z prawem jest rolnikiem?
Zgodnie z Ustawa o kształtowaniu ustroju rolnego [dalej: Ustawa] rolnikiem jest osoba, która posiada lub dzierżawi nieruchomości rolne o powierzchni nie większej niż 300 hektarów. Warunkiem jest prowadzenie gospodarstwa jednoznacznie i samodzielnie. W praktyce oznacza to wykonywanie wszelkich działań oraz podejmowanie decyzji w swoim imieniu.
Status rolnika indywidualnego
Aby posiadać status rolnika indywidualnego, dana osoba powinna przez minimum 5 lat zamieszkiwać gminę, w której znajduje się nieruchomość rolna. Bardzo istotnym elementem przyznania statusu rolnika indywidualnego są odpowiednie kwalifikacje rolnicze. Zgodnie z art. 6 ust. 2 pkt 2 Ustawy za kwalifikacje rolnicze uznaje się:
- uzyskanie wykształcenia rolniczego zasadniczego zawodowego, zasadniczego branżowego, średniego, średniego branżowe lub wyższego lub
- zdobycie tytułu kwalifikacyjnego lub tytułu zawodowego lub tytułu zawodowego mistrza, w zawodzie przydatnym do prowadzenia działalności rolniczej, lub
- uzyskanie wykształcenia wyższego innego niż rolnicze i posiadanie co najmniej 3-letniego stażu pracy w rolnictwie albo wykształcenia wyższego innego niż rolnicze i ukończenie studiów podyplomowych w zakresie związanym z rolnictwem, albo wykształcenia średniego lub średniego branżowego innego niż rolnicze i posiadanie co najmniej 3-letniego stażu pracy w rolnictwie, lub
- posiadanie co najmniej 5-letniego stażu pracy w rolnictwie.
Co powinny robić osoby, które nie spełniają żadnego z powyższych kryteriów?
Należy w takiej sytuacji ukończyć podyplomowe studia rolnicze, które umożliwią zdobycie kwalifikacji rolniczych uznawanych przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR), a także Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR). Niektóre kierunki oferują procedurę pominięcia koniecznego do zdania egzaminu państwowego w Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej. Jednak w przypadku większości kursów rolniczych dostępnych na rynku jest to wymagane. Wówczas słuchacze przystępują do egzaminu, który składa się z 40 zadań zamkniętych oraz praktycznego pytania problemowego. Całość trwa 60 minut i jest oceniana przez komisję. Egzamin jest dodatkowo płatny.
Co daje status rolnika indywidualnego?
Posiadanie statusu rolnika indywidualnego niesie wiele korzyści takich jak:
- możliwość pozyskiwania dotacji i dopłat z Unii Europejskiej;
- niższe składki na ubezpieczenie społeczne;
- brak składek na ubezpieczenie zdrowotne dla rolników posiadających mniej niż 6 ha ziemi;
- większa swoboda przy zakupie ziemi i brak konieczności zgody KOWR na transakcje
3-letnie doświadczenie w pracy w rolnictwie
Oprócz studiów rolniczych lub pokrewnych, aby móc zostać rolnikiem trzeba posiadać minimum 3-letnie doświadczenie w pracy w rolnictwie. Jak udokumentować takie doświadczenie? Należy uzyskać dokument świadczący np. o:
- posiadaniu przez określony czas ubezpieczenia społecznego rolników;
- odbytym stażu w spółdzielni produkcji rolnej;
- wykonaniu stażu związanego z czynnościami rolniczymi;
- zatrudnieniu w gospodarstwie rolnym na podstawie umowy o pracę;
- poświadczeniu przez minimum dwóch świadków, którzy zamieszkują daną gminę o tym, że pracowało się w rolnictwie przez wybrany czas.
Działalność rolnicza – rejestracja
Działalność rolnicza podlega regulacjom wynikającym z ustawy o VAT, dlatego też musi zostać zarejestrowana. Dodatkowo wymagana jest rejestracja w Państwowej Inspekcji Sanitarnej lub Inspekcji Weterynaryjnej (albo w obu) w zależności od tego, jaki jest dokładnie profil działania konkretnego gospodarstwa. Wniosek do sanepidu należy złożyć najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem działalności rolniczej. Wyróżnia się dwa rodzaje wniosków:
- przeznaczony dla osób, które będą zajmować się dostawami bezpośrednimi do konsumentów niewielkich ilości żywności; gospodarstw agroturystycznych oraz osób, które planują zajmować się produkcją pierwotną żywności (dużą produkcją, uprawą czy też hodowlą roślin i zwierząt),
- przeznaczony dla wszystkich pozostałych rolników.
Obraz rolnictwa XXI wieku. Jakie ono jest?
Wielu osobom zarówno działającym w branży rolniczej, jak i tym, którzy regularnie obserwują funkcjonowanie całego sektora producentów rolnych nasuwa się pytanie – Jak jest z rolnictwem naprawdę? Opłaca się czy też nie? Z pewnością nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Największą siłą rolnictwa, jest to, że wszyscy potrzebujemy jeść i nigdy ten stan nie ulegnie zmianie. Postęp technologiczny, również biologiczny, spowodował, że uprawy są coraz bardziej wydajne, czyli produkujemy więcej (zwłaszcza w Polsce), a żołądki mamy te same. Ponadto ogromne znaczenie ma specyfika funkcjonowania sektora rolniczego.
Problemy rolnictwa
Rolnictwo jest najbardziej wrażliwą dziedziną gospodarki. Oprócz upraw specjalistycznych pod szkłem i pod folią, cała inna produkcja odbywa się pod tzw. chmurką. Oznacza to, że w zasadzie cała branża jest uzależniona od zmian klimatycznych i niestety od nieprzewidywalnych zjawisk pogodowych, na które nie posiada praktycznie żadnego wpływu.
Obok ryzyka rynkowego, to ryzyko środowiskowe stanowi największe podstawowe ryzyko dla producentów rolnych. Bolączką dla współczesnego rolnictwa, jest jego rozdrobnienie. Rolnicy z dziada pradziada w zdecydowanej większości nie biorą nawet pod rozwagę sprzedaży ziemi – spuścizny po swoich przodkach. Jednakże istotnym jest, aby znaleźć sposób na poprawę sytuacji małych, mających problemy z rentownością gospodarstw.
Co z tym fantem zrobić?
Warte rozważenia jest szukanie alternatyw na zwiększenie przychodów, np. poprzez organizowanie się w grupach producenckich. Dzięki takiemu zrzeszeniu rolnicy mogą wspólnie dostarczać swoje produkty do m.in. sieci handlowych, zakładów przetwórczych i dzięki temu negocjować ceny. Dywersyfikacja pomaga przy rynkach zbytu. Ale czasami się warto pozyskać klienta na jeden produkt, którego potrzebuje w dużych ilościach. Dzięki temu skupiamy się na nim w 100% i produkujemy w jak najlepszej jakości.
Jak zatem powinien funkcjonować i co mieć na uwadze rolnik prowadzący własne gospodarstwo? Należy dostosować produkcję do potencjału (ziemi, zasobów ludzkich), a także otoczenia rynkowego i na bieżąco monitorować sytuację ekonomiczną. Ponadto nie da się ukryć, że osiągnięcie biznesowego sukcesu w tym trudnym sektorze gospodarki zależy także od szczęścia, ale też sumienności, starań o jakość produkcji i rozwagi.
Pieniądze przeznaczane na gospodarstwo nie zawsze czy wręcz rzadko się zwracają. Warto jednak podkreślić, że mimo mechanizacji i rozwoju technologicznego, to wciąż ciężka fizyczna praca od świtu do nocy. W sezonie wakacyjnym, kiedy większość ludzi myśli o odpoczynku, na wsi praca wre. Należy darzyć ogromnym szacunkiem pracę polskiego rolnika. Z pewnością jako społeczeństwo powinniśmy być bardziej wrażliwi na problemy współczesnych rolników. W trakcie codziennych zakupów za każdym razem warto pomyśleć, skąd pochodzą kupowane przez nas produkty. Dlatego wybierajmy te nasze, polskie.
Discover more from Harvium
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
