Produkty oleiste – Światełko w tunelu dla producentów?

W ostatnich tygodniach ceny kluczowych produktów oleistych, takich jak nasiona rzepaku, olej rzepakowy czy śruta rzepakowa, wykazują oznaki krótkoterminowej stabilizacji, co przynosi ostrożny optymizm. Choć obserwowane zmiany mogą wydawać się niewielkie, a w kontekście długoterminowym wręcz marginalne, są one istotnym sygnałem dla rynku.

Trendy cen nasion rzepaku na koniec maja

Według danych Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi¹, na dzień 26 maja 2024 roku cena nasion rzepaku wynosiła 1956 zł za tonę, co oznacza niewielki wzrost o 0,1% w porównaniu do poprzedniego tygodnia (1955 zł za tonę 19 maja). Niestety, jeśli przeanalizuje się nieco dłuższy termin, to okaże się, że dane te wciąż nie są korzystne. W porównaniu do roku 2023 cena jest niższa o 4,4%.

Olej rzepakowy nurkuje?

W przypadku oleju rzepakowego rafinowanego sytuacja wygląda tragicznie. W końcówce maja cena wynosiła 4289 zł za tonę, co oznacza spadek o 7,9% w porównaniu do poprzedniego tygodnia, w którym cena kształtowała się na poziomie 4657 zł za tonę. Jeszcze gorzej jest w ujęciu rocznym. W tym przypadku spadek wynosi aż 34,0%, ze średniej ceny oleju w wysokości 6500zł za tonę. Ukazuje to znaczącą tendencję spadkową, która w połączeniu z brakiem perspektywy na poprawę sytuacji maluje czarny scenariusz dla przyszłości tego produktu.

Nieco lepiej wygląda jednak sytuacja oleju surowego. Jego cena 26 maja 2024 roku wyniosła 4182 zł za tonę, co stanowi wzrost o 1,5% w porównaniu do poprzedniego tygodnia (4119 zł za tonę). Również w stosunku do roku ubiegłego cena ta ma wydźwięk pozytywny. Oznacza ona bowiem wzrost o 1,2% (4131 zł za tonę 27 maja 2023 roku).

Niejednoznaczna sytuacja śruty rzepakowej

Cena śruty rzepakowej z ostatniego tygodnia maja wyniosła 1198 zł za tonę. Oznacza to minimalny wzrost w stosunku do poprzedniego tygodnia – o 0.4% (1193 zł za tonę). W odniesieniu do poprzedniego roku wciąż widoczny jest jednak znaczący spadek cen. Spadek ten wyniósł aż 20,2% względem końca maja roku 2023, co pokazuje, że ostatnie dwanaście miesięcy charakteryzowało się dużą dynamiką zmian cen tego produktu.

Ceny na przestrzeni 2024

Średnie miesięczne ceny netto płacone dostawcom przez przedsiębiorstwa dokonujące zakupu rzepaku w roku 2024 pokazują względną stabilizację:

Styczeń: 2010 zł/t. -> Luty: 1965 zł/t. -> Marzec: 1905 zł/t. -> Kwiecień: 1924 zł/t.

Dla porównania, ceny w 2023 roku były znacznie wyższe, osiągając w styczniu 2818 zł/t, ale za to cechowały się odwrotną tendencją oraz dużymi wahaniami, bo w maju było to już „jedynie” 2081 zł/t.

W roku 2024 ceny oleju rzepakowego wynosiły:

Styczeń: 4811 zł/t. -> Luty: 4555 zł/t. -> Marzec: 4557 zł/t. -> Kwiecień: 4670 zł/t.

W przypadku oleju różnice cenowe między rokiem 2024 a 2023 są znacznie bardziej widoczne. Rok temu były one bowiem znacznie wyższe, jednak równie bardzo nieregularne, osiągając w styczniu 2023 roku 8341 zł/t, a w maju 6483 zł/t. Zachował się więc trend spadkowy.

Ceny śruty rzepakowej wynosiły:

Styczeń: 1236 zł/t. -> Luty: 1182 zł/t. -> Marzec: 1175 zł/t. -> Kwiecień: 1185 zł/t.

W tym przypadku, podobnie jak przy nasionach oraz oleju, poprzedni rok cechował się wyższymi cenami (choć nieco większą stabilnością), osiągając w styczniu 1530 zł/t, a w maju 1474 zł/t.

Polska na rzepakowej arenie międzynarodowej

Analizując handel zagraniczny nasionami rzepaku, zauważalny jest stanowczy trend spadkowy, zarówno w eksporcie jak i imporcie.

Wartość polskiego eksportu w marcu 2024 wyniosła ogółem 60.2 mln EUR, natomiast w analogicznym okresie roku 2023 82.8 mln EUR. Oznacza to spadek o 27%! W przypadku wolumenu spadek ten nie jest aż tak duży i wynosi 8% (z 138 636 ton w roku 2023 do 127 615 ton w roku 2024). Jednak co to znaczy w praktyce? Jeśli wolumen spada wolniej, oznacza to, że rzepak znacząco traci na swojej wartości.

Niezmiennie, Niemcy pozostają największym importerem polskiego rzepaku, drugie miejsce utrzymują także Czechy; choć wielkości transakcji z tymi państwami zdecydowanie zmalały. Zmiany widać na kolejnych, trzecim oraz czwartym miejscu. Łotwa, która w trzecim miesiącu 2023 roku importowała 1 500 ton rzepaku, w obecnym roku wypadła poza czwórkę największy partnerów Polski. Jej miejsce zajęła Dania, która w marcu 2024 zaimportowała 2 440 ton. Na czwartym miejscu Norwegia (1 790 ton w marcu tego roku) zastąpiła Belgię (361 ton w marcu 2023).

W przypadku importu zmiany są jeszcze bardziej wyraźne. Jego wartość spadła o 40%, z 69 mln EUR w marcu roku 2023, do 41 mln euro w analogicznym okresie tego roku. Wolumen spadł natomiast o 34%, ze 121 958 ton do 80 382 ton.

Znaczące zmiany zaszły również w kontekście najważniejszych dla Polski partnerów handlowych, od których rzepak był w marcu tego roku kupowany. W 2023 roku to z Ukrainy Polska pozyskała najwięcej rzepaku. W roku obecnym są to Czechy, które „awansowały” z drugiego miejsca. Trzecia w marcu 2023 roku Słowacja, obecnie zajmuje właśnie miejsce drugie. Obecnie, na trzecim oraz czwartym miejscu, jeśli chodzi o ilość rzepaku sprowadzanego do Polski, są odpowiednio Niemcy oraz Rumunia. Ukraina oraz Kazachstan (który w 2023 roku był czwartym największym partnerem Polski na tym polu) wypadły poza pierwszą czwórkę.

A co dalej?

Obserwowana stabilizacja oraz lekkie wzrosty cen na rynku produktów oleistych sugerują możliwość powolnego odwrócenia trendu spadkowego. Niemniej jednak, rynek pozostaje dynamiczny i podlega wpływom różnych czynników, takich jak warunki pogodowe, sytuacja geopolityczna oraz globalna podaż. Nie można także zapominać o wciąż ogromnych różnicach cenowych względem poprzedniego roku. Przed rzepakiem jeszcze długa droga do osiągnięcia faktycznej stabilizacji oraz „happy endu”. Zapoczątkowaliśmy serię artykułów na temat rynków żywca, drobiu czy jaj. Ponadto, pojawił się także artykuł dotyczący pszenicy. W celu zdobycia informacji o cenach różnego rodzaju produktów i surowców sprawdź notowania i skontaktuj się z Harvium.