Anomalie cenowe na rynkach globalnych to zjawisko, które charakteryzuje się znaczącymi odchyleniami cen od przewidywanych wartości. Odstępstwa te mogą wynikać z wielu różnych czynników m.in. ekonomicznych, politycznych, naturalnych czy też spekulacyjnych. Analizując rynek kakao, można zrozumieć, jak skomplikowane mogą być te anomalie i jakie mają one konsekwencje dla producentów, konsumentów oraz inwestorów.
Anomalie cenowe w pigułce
Z anomaliami cenowymi mamy do czynienia w sytuacjach, w których ceny aktywów znacząco odbiegają od wartości, które można by przewidzieć na podstawie dostępnych informacji czy modeli ekonomicznych. Takie nieoczekiwane zmiany często są wynikiem nieprzewidzianych zdarzeń lub zmian w otoczeniu rynkowym, które nie były wcześniej w pełni uwzględnione przez inwestorów i analityków, a które zakłócają równowagę popytu i podaży. Pośród najczęstszych przyczyn anomalii cenowych można wymienić:
- Zmiany polityczne i prawne – mogą to być nowe regulacje czy konflikty polityczne, mogące zakłócić produkcję lub eksport, wpływając tym samym na globalne ceny.
- Katastrofy naturalne – ekstremalne zdarzenia takie jak susze, huragany czy powodzie mogą niszczyć plony, bezpośrednio wpływając na zmniejszenie podaży i wzrost cen.
- Spekulacje rynkowe – aktywność spekulacyjna może prowadzić do znaczących, choć często krótkotrwałych, zmian cen, które nie odzwierciedlają fundamentalnych warunków rynkowych.
- Zmiany w popycie – dynamiczne zmiany trendów konsumenckich mogą zaskoczyć rynek, prowadząc do równie gwałtownych zmian cen.
Zawirowania na rynku kakao
Obecna sytuacja na rynku kakao ilustruje skomplikowane interakcje między czynnikami wpływającymi na ceny. Ostatnie miesiące, upłynęły pod znakiem znaczących wahań cen kakao i choć były to głównie dynamiczne wzrosty sięgające niemal 160% w skali roku, to nie obyło się również bez spektakularnych spadków. Jak można się domyślić, powodów takiego stanu rzeczy jest więcej niż jeden, a opinia publiczna najwięcej uwagi poświęca dwóm problemom, klimatowi oraz spekulacji.
Braki w podaży
Kluczowa kwestia to brak równowagi między popytem a podażą. Wiele wskazuje na to, że aktualny, trwający od października do września sezon zbiorów kakao będzie trzecim z rzędu sezonem deficytowym. Raporty Międzynarodowej Organizacji Kakao (ICCO) wskazują, że niedobór w tym roku może wynieść nawet prawie 400 tysięcy ton (w roku poprzednim niedobór ukształtował się na poziomie „jedynie” 74 tysięcy ton). Skąd bierze się ta nierównowaga? Za główny powód niedoboru kakao uważa się anemiczne wręcz zbiory w Afryce Zachodniej, która odpowiada za prawie 75% światowej podaży tego surowca. Wysokie (w wielu miejscach niespadające poniżej 30 stopni Celsjusza), utrzymujące się długo temperatury, oraz brak odpowiednich opadów deszczu, spowodowane zjawiskiem pogodowym zwanym El Niño, skutecznie ograniczają produkcję. Sytuację pogarsza także fakt, iż z powodu nieopłacalności uprawy kakaowca znacząco zmniejsza się liczba produkujących go plantacji.
Dodatkowym utrudnieniem dla branży, który może wpłynąć na ceny kakao jest unijne rozporządzenie EUDR przeciwko wylesianiu, na mocy którego firmy eksportujące towary do UE będą musiały udowodnić, że te nie zostały wytworzone na gruntach wylesionych lub zdegradowanych po 31 grudnia 2020 roku.
Rola spekulacji
Innym kluczowym elementem często wpływającym na anomalie cenowe, szczególnie na rynkach surowców takich jak kakao, jest zjawisko spekulacji. Inwestorzy często próbują przewidzieć przyszłe zmiany cen i lokując tak swoje zasoby, wywołują (zazwyczaj krótkoterminowe) zawirowania cenowe. Niektórzy eksperci, szukając powodów obecnej sytuacji na rynku kakao, wskazują właśnie na spekulacje: „Żaden ekstra popyt czy szok podażowy. Czysta spekulacja. Kontrakty/zakłady bez realnej dostawy. I tak się to kręci. Instrumenty stworzone kiedyś do stabilizowania wahań cen produktów, dzisiaj służą do kołysania łódką” – ocenia prezes Maspeksu, Krzysztof Pawiński[d1]
Po, wydawać by się mogło niekończącej się serii wzrostów cen kakao, nagle nastąpił gwałtowny spadek. Zniżka cen, wynikająca przede wszystkim z likwidacji długich pozycji sięgnęła aż 23%. Czy w tym okresie fundamenty znacząco się zmieniły? Oczywiście że nie.
Wnioski
Zrozumienie anomalii cenowych nie jest ani proste, ani oczywiste. Często wymaga głębokiej analizy wielu czynników rynkowych i zewnętrznych, które mogą wpływać na ceny. Przykład kakao pokazuje, jak ważne jest monitorowanie tych zmiennych w celu zarządzania ryzykiem i podejmowania odpowiednich decyzji, ale także świetnie obrazuje, iż nawet śledząc sytuację na danym rynku, nie zawsze (a właściwie niemal nigdy) można przewidzieć co stanie się choćby następnego dnia. W przypadkach tak ekstremalnych, jak ten opisywany powyżej otrzymujemy obraz cen bardzo niestabilnych, przekładających się także na globalne łańcuchy dostaw i cenę produktów finalnych. W taki oto sposób koło się zamyka, a chaos postępuje.
Discover more from Harvium
Subscribe to get the latest posts sent to your email.
